Hieronder publiceren we fragmenten uit het advies van het platform “Stop Militarisation” over het wetsvoorstel “betreffende het versturen van een brief om bewustwording te creëren voor gewijzigde veiligheidskwesties, waarvoor toegang tot bepaalde informatie uit het nationaal register van natuurlijke personen bij het ministerie van Defensie noodzakelijk is”. Concreet betekent dit dat er een brief wordt gestuurd naar alle 17-jarigen om hen aan te moedigen om bij het leger te gaan. Voor de volledige tekst kunt u terecht op samuel.legros@cnapd.be.

In haar regeerakkoord heeft de federale regering aangekondigd te willen werken aan de ontwikkeling van een nieuwe “pansociale veiligheidscultuur”. Tot de maatregelen die specifiek voor jongeren zijn voorzien, behoren: de oprichting van een versterkte militaire reserve en een vrijwillige militaire dienst van 12 maanden voor jongeren vanaf 18 jaar, een versterkte aanwezigheid van het leger in het onderwijs door middel van militaire referenten en een uitbreiding van de opleiding voor “veiligheidsberoepen” in scholen.

In het kader van deze “nieuwe veiligheidscultuur” begrijpt het platform “Stop Militarisation” dat er jaarlijks een “bewustmakingsbrief” naar alle 17-jarigen wordt gestuurd, terwijl er toch maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar is.

Deze wens om alle jongeren op ons grondgebied rechtstreeks aan te spreken, doet vermoeden dat het werkelijke doel is om hen ontvankelijk te maken voor de militaristische interpretatie die de regering ondersteunt. Een dergelijke aanpak is bijzonder zorgwekkend wanneer deze voornamelijk gericht is op jongeren, een generatie die al kwetsbaar is door onzekerheid. Het vooruitzicht van een salaris van 2 000 euro kan ertoe leiden dat deze eenzijdige visie op veiligheid wordt genormaliseerd voor een generatie die op zoek is naar zingeving en sociaaleconomische stabiliteit.

In dit verband wil het platform “Stop Militarisation” eraan herinneren dat het streven naar veiligheid op een andere manier kan en moet worden benaderd. In de toelichting bij het wetsvoorstel staat dat “de uitnodiging voor vrijwillige militaire dienst moet worden gezien als een uitnodiging om een burgerlijke daad te verrichten”. Wij zijn het niet eens met deze beperkte interpretatie van burgerdienst. Wij stellen daar een veel duurzamere visie tegenover, die met name door de Verenigde Naties wordt gepropageerd en die gebaseerd is op een “cultuur van vrede” en dialoog. In dit perspectief is burgerschap veel breder en vereist het essentiële vaardigheden zoals empathie, kritisch denken en het zoeken naar de waarheid. Het is gebaseerd op de waarden van solidariteit, pluralisme, rechtvaardigheid en gelijkheid.

Belangrijkste aandachtspunten

• Het wetsvoorstel lijkt vooral bedoeld om jongeren op grote schaal bewust te maken van een eenzijdige, gemilitariseerde visie op veiligheid.
• Het wetsvoorstel presenteert vrijwillige militaire dienst als een uitnodiging om een burgerlijke daad te verrichten, terwijl er tal van andere manieren zijn om de samenleving te dienen.
• Een grootschalige verzending naar alle 17-jarigen is onevenredig en staat niet in verhouding tot het beoogde doel, namelijk het werven van 500 jongeren voor vrijwillige militaire dienst. Deze werving kan gemakkelijk via andere kanalen worden gerealiseerd.
• Het wetsvoorstel, dat toegang zou geven tot gevoelige gegevens over een kwetsbare groep, dreigt uit te monden in een campagne ter bevordering van een eenzijdige “cultuur” van veiligheid.
• De implicaties van vrijwillige militaire dienst zijn niet duidelijk geformuleerd. Het begrip “reservekader” is bijvoorbeeld niet duidelijk gedefinieerd.
• De algemene (sociale en juridische) status van jongeren die vrijwillig militaire dienst vervullen, is onduidelijk. Krijgen zij dezelfde status als beroepsmilitairen? Wat zijn de gevolgen voor jonge studenten? Voor een eventuele werkloosheidsstatus achteraf? Hoe zit het met kinderbijslag? Wat is het werkelijke inkomen? (sociale bijdragen, belastingen, enz.). Er zijn te veel vragen die eerst een juridisch of regelgevend kader vereisen.
• Het feit dat jongeren uit de Europese Economische Ruimte of Zwitserland in het Belgische leger kunnen dienen terwijl ze geen stemrecht (of een beperkt stemrecht) hebben, roept vragen op. Ook hier zijn de status en de gevolgen van hun toelating tot de reservekorpsen onduidelijk.
• Het is jammer dat het wetsvoorstel overhaast wordt ingediend, zonder dat er een grondig publiek debat heeft plaatsgevonden en zonder dat jongeren en jongerenorganisaties zijn geraadpleegd.
• De duur van de evaluatie van de wet (tien jaar) is te lang en maakt een tijdige evaluatie onmogelijk.