Er is een beweging aan het ontstaan in het oude Europa om Twitter (het zogenaamde sociale netwerk), onlangs omgedoopt tot X, eruit te gooien en het zelfs te boycotten of, sterker nog, het helemaal te verbieden. Censuur is dus van discreet en gecamoufleerd naar luid en deugdzaam gegaan. Zei je bizar?
Iedereen die het nieuws volgt, zal het gemerkt hebben. Hier en daar roepen mensen en groepen die we nu 'influencers' zouden noemen - kortom, mensen en groepen die een publiek platform en dus een bepaald publiek hebben - openlijk op tot censuur. Men denkt dat ze uit een ander tijdperk komen. Of, op zijn minst, voorbehouden aan diegenen in machtsposities die het kunnen opleggen via de “fait du Prince”. Zonder terug te gaan naar de censuur van Baudelaire's Les Fleurs du mal (1857) of James Joyce's Ulysses (1922), toont het verbod op uitzending in Europa van de Russische nieuwszenders Russia Today en Sputnik in 2022, maar ook, in 2024, van de Russische persorganen Ria Novosti, Izvestija, Voice of Europe en Rossiyskaya Gazeta, door de 'prinsen' van de Europese Unie, duidelijk aan dat niet iedereen kan censureren.
De censuur waar het vandaag om gaat, die even luidruchtig als deugdzaam is, richt zich - voorlopig - alleen op het zogenaamde sociale netwerk Twitter, dat wordt geleid door de ietwat maffe miljardair-megalomaan Elon Musk, een trouwe volgeling van Donald Trump, nu opnieuw president van de Verenigde Staten. Twitter is het geïnternaliseerde medium dat hij, megalomaan zoals we al zeiden, heeft gekocht en omgedoopt tot 'X', en waarop hij zijn armzalige micro-proza uitstort, zelfs valse informatie - zie zijn geraaskal over vermeende genocides (sic) van kinderen in Groot-Brittannië die het weekblad Private Eye van 10 januari ontmaskerde als denkbeeldig. Om niet te zeggen onwaar. Opmerkelijk genoeg komt het verlangen naar censuur uit wat over het algemeen wordt aangeduid als de 'burgermaatschappij'.
Musk & andere potentaten van de pers
Musk is op zijn zachtst gezegd een verdeeld figuur met een radicaal rechtse inslag en heeft veel te maken met de huidige boycotbeweging, die meer lijkt te zijn ingegeven door afwijzing van de man zelf, de baas, dan door het platform zelf, waar zo'n 250 miljoen mensen hun mening uiten. Het valt natuurlijk niet te ontkennen dat hij daar onzin en waanzin verkondigt, maar hetzelfde geldt in pubs en in beide gevallen is niemand verplicht om te luisteren. Hetzelfde geldt - en hier is geen sprake van een boycot - voor de zogenaamde 'mainstream' pers, die in handen is van beurskapitalisten als Xavier Niel (Le Monde, L'Obs), de familie Dassault (Le Figaro), Arnaud Lagardère (Paris Match, Europe 1, Hachette, Journal du Dimanche) en elders is het niet beter.
Anderen ergeren zich aan de toegeeflijkheid van het Twitter/X-platform als het gaat om meningen die indruisen tegen de goede smaak en ideologische orthodoxie waartoe sommigen in hoge kringen de vrijheid van meningsuiting zouden willen beperken. Een groep van zo'n tachtig Franse verenigingen rechtvaardigde hun boycot (in Le Monde van 17 januari) door te concluderen dat het noodzakelijk was om ervoor te zorgen dat mensen en groepen die “de mensheid en de planeet verdedigen, gehoord en gehoord worden”. Wat, met geweld, met dwang?
Weer anderen vrezen de schadelijke invloed die het platform zou kunnen uitoefenen, hetzij om kiezers te desoriënteren of om “haat” aan te wakkeren. Zoals media “ontcijferaar” Stéphane Fournier aangaf in een interview met het weekblad Marianne (16 januari), is deze invloed in feite gericht op “een subsegment van het rechtse electoraat” en, zoals “talrijke studies hebben aangetoond”, bereikt en mobiliseert het in wezen alleen “de overtuigden”.
NAVO-critici, mond dicht!
Wat heeft dit alles te maken met de NAVO, de ideologische en militaire hegemonie van de Verenigde Staten of de Israëlische genocide op de Palestijnen? Antwoord: veel meer dan je zou denken. Feit is dat je op het Twitter/X platform toegang hebt tot kritische stemmen die elders weinig of geen weerklank vinden: zoals de Russische nieuwszenders Russia Today en Sputnik, die door de Europese Unie en haar lidstaten - alweer 'deugdzaam' - simpelweg gemuilkorfd zijn.
Op Twitter/X worden we bijvoorbeeld op de hoogte gehouden door econoom en Rusland-specialist Jacques Sapir, de Franse jurist Régis de Castelnau, Marianne-columniste Natacha Polony, Ivan Katchanovski, een professor gespecialiseerd in Oekraïne aan de Universiteit van Ottawa, de klokkenluider Edgar Snowden, een politiek vluchteling in Moskou, de voormalige Britse diplomaat Craig Murray, de historicus Bruno Drweski, en niet te vergeten BRICS News, het economische blok dat is ontstaan uit de wens van Brazilië, Rusland, India en China om als tegenwicht te fungeren voor het Amerikaanse en Europese blok. Allemaal, nogmaals, gemarginaliseerd of ronduit verbannen uit de westerse mainstream media. Overigens, meer dan een symbool: Le Monde en Libération behoorden tot de boycottende censoren, maar niet de Financial Times of de Wall Street Journal.
Uiteindelijk is de grote vraag wat voor spel we hier spelen. Want er is hier nauwelijks ruimte voor persoonlijke keuze. Je kunt je scharen aan de kant van Le Monde en mevrouw Chappaz, de Franse staatssecretaris voor Digitale Economie, die heeft verklaard dat ze een verbod wil op “valse meningen” (sic), of aan de kant van de leider van de Franse ecologen, die Twitter/X verboden wil zien. Of, geconfronteerd met de zorgwekkende toename van censuur van kritische en dissidente stemmen, zeggen we stop, we spelen niet mee.